– Autor: Valentina Ivanović –

Novinarka portala Pozornica.me razgovarala je sa Marijom Džoganović, dekanicom Fakulteta vizuelnih umjetnosti Univerziteta “Mediteran”.

Fakultet vizuelnih umjetnosti godinama podržava kreativne industrije u Crnoj Gori. Savremeni pristup u obrazovanju koji koristite je vidljiv kroz generacije. Recite nam nešto o načinu rada sa studentima?

• Nastavno osoblje na Fakultetu vizuelnih umjetnosti vjeruje da upoznavanje sa određenom disciplinom ne znači nužno isključivost u izboru jednog. Naprotiv, visoko obrazovanje za studente je mogućnost da osim specijalizacije u svojoj oblasti budu naučeni da bolje razumiju svijet oko sebe,  da imaju šire vidike, jasniju sliku svoje budućnosti, bogatiji  vokabular… S tim u vezi, a opet u skladu sa modernim načinom odvijanja nastave, FVU se koristi mješovitim pristupom prenosa znanja, koji budućim umjetnicima omogućava ovladavanje više oblasti paralelno što ih čini spremnijim od drugih da u budućnosti lakše preuzimaju različite uloge. Naime, studenti FVU već na trećoj godini biraju osnovni modul kao i dopunski iz srodne oblasti i u tom smislu, sa master programom imaju priliku da do kraja školovanja usavrše određenu oblast, koja im se iskristalisala kao glavna.
  
  Takvim pristupom, studenti prolaze kroz opšti i posebni dio studijskog programa i samim tim izlaze sa reprezentativnim portfoliom koji im otvara vrata profesije u kreativnim industrijama kako kod nas tako i u inostranstvu. U toku dva ciklusa studija (BFA i MFA) studenti imaju priliku da stiču znanja i vještine iz oblasti klasičnih i savremenih umjetničkih disciplina koje zapravo predstavljaju simbiozu umjetnosti, nauke, IT tehnologija i drugih disciplina usklađenih sa savremenim međunarodnim trendovima, kao i potrebama tržišta rada. 
  
  S obzirom da se tržište stalno mijenja jer ponuda i potražnja dobijaju uvijek nove oblike, naše nastavno osoblje konstantno osluškuje i prati tokove, što znači da stalno preispituje, provjerava i dopunjava program. Preko 15 godina FVU  je mjesto umjetničkog nadmetanja u više polja kreativnih industrija: grafički dizajn, ilustracija, fotografija, dizajn scene i enterijera, digitalna umjetnost i animacija, video i novi mediji, likovna umjetnost i dizajn zvuka. Fakultet vizuelnih umjetnosti  su izgradili i dalje grade talentovani ljudi koji u nastavne planove i programe ulažu svu svoju stručnost, talenat i iskustvo, a u nastavni proces energiju, kreativnost i ogromnu ljubav, kako prema umjetnosti tako i prema pedagoškom pozivu. Na kraju krajeva to nas godinama unazad i čini najboljim umjetničkim fakultetom u Crnoj Gori.   

Ima li u Crnoj Gori mjesta za vaše svršene studente? 

• Naši svršeni studenti čine motor kreativnih industrija u Crnoj Gori. Ipak, veliki broj njih odlazi iz zemlje kako na doškolovavanje tako i za poslom, što polako počinje da bude standard koji uočavamo. Za takav trend postoji više razloga koji se ne objašnjavaju samo ekonomskom situacijom u zemlji, već i “našom krivicom” s obzirom da od samog starta na Univerzitetu studente školujemo za svijet. Zahvaljujući multidisciplinarnom načinu prenosa znanja koji koristimo na svih šest Fakulteta, studenti se veoma lako prilagode na školovanje u inostranstvu. Uz pomoć programa kao što su Erasmus+ KA107, EEUROWEB +, EMSUNBEAM, CEEPUS, te više od 100 bilaterala koje sprovodi Univerzitet “Mediteran” sa evropskim školama, studenti su još tokom studija u prilici da se obrazuju vani (Španija, Grčka, Italija, Francuska, Njemačka, Slovačka, Portugalija itd.)
  
  Naime, svaka kvalifikacija/ciklus, studijski program, modul pa sve do samog predmeta, klasifikovan je po ISCED (Unesco) standardu, što FVU čini posebno prohodnim ka globalnom tržištu obrazovanja i rada. Takođe, naš Univerzitet je, čini se, na vrijeme prepoznao važnost tzv. “soft skills” vještina potrebnih za bolje pripremanje studenata za buduće radne zadatke, koje su od ove godine sastavni dio programa na drugoj i trećoj godini. Dodajući tome i činjenicu da su diplome Univerziteta “Mediteran” međunarodno priznate, našim studentima je u stvari ostao još samo korak ili dva ka inostranom tržištu rada. Upravo ovih dana završavamo konkurse koji se odnose na usavršavanje u inostranstvu i već imamo preko deset studenata spremnih za odlazak u drugom semestru u Grčku, Slovačku i Poljsku.

Fakultet vizuelnih umjetnosti prepoznaje posljednjih godina trend koji pokazuje da kultura i kreativne industrije polako zauzimaju ulogu motora ekonomskog razvoja. Vremenom postaje jasno da je prošlo vrijeme kada je ekonomija promovisala kulturu  i da dolazi do zaokreta u kome kultura otvara vrata ekonomiji.  U tom rasporedu snaga FVU ima izuzetno važno mjesto.

Marija Džoganović , dekanica Fakulteta vizuelnih umjetnosti

Fakultet vizuelnih umjetnosti je jako aktivan i izvan amfiteatra. Bili ste uključeni u ovogodišnji međunarodni konkurs za dizajn loga Air Montenegro, sprovodite humanitarne projekte kao što je Art terapija, organizujete diskurzivne večeri srijedom, izložbe studenata… možete li upoznati publiku bliže sa vašim projektnim aktivnostima?

• FVU je u 2021. godini bio tzv. stručni garant javnog međunarodnog konkursa za dizajn loga Air Montenegro, kojim je sačuvana vrijedna tekovina crnogorske vizuelne kulture – logo Montenegro Airlines. Turbulentna dešavanja u privredi i politici prečesto u Crnoj Gori prekidaju kontinuitete u kulturi, a vizuelni identiteti su jedna od najčešćih žrtava takozvanih promjena. U nedostatku adekvatnog granskog udruženja (podsjetimo čitaoce da je ULUCG degradiran u NVO, a ULUPUCG neaktivan), FVU je preuzeo odgovornost nad procesom konkursa i vodio ga sigurnim stručnim kolosijekom. Kao stručni garant, Fakultet je preko svog predstavnika u žiriju u svakom trenutku mogao da obori konkurs. Međutim, raspisom, vođenjem i ishodom, ovaj konkurs je sintetizovao sve dobre i odstranio one loše i koruptivne prakse u sprovođenju umjetničkih konkursa.
  
  Kada je o projektima rijeć, FVU trenutno sprovodi tri, sa tendencijom skorog povećanja broja.  Naime, projekat Art terapija je dio humanitarnog programa koji naš fakultet godinama sprovodi u saradnji sa  različitim ustanovama u Crnoj Gori, a koji podrazumijeva izradu murala i uređenje fasada i unutrašnjeg prostora. Međutim, od jula ove godine, FVU je otišao korak dalje i u saradnji sa ZU Dobrota otpočeo sa sprovođenjem projekta  Art terpija  u kojem, profesori i studenti fakulteta  zajedno sa osobljem specijalne  bolnice za psihijatriju u Dobroti, učestvuju u razvijanju jedinstvenog programa ekspresivne psihoterapije.
  
  Art terapija se sprovodi kroz radionice sa pacijentima sa primarnim ciljem poboljšanja načina rada sa pacijentima, a glavni oblik komunikacije u ovom procesu su umjetnički mediji i kreativno izražavanje (slikanje, crtanje, vajanje i slične tehnike). Osim obezbjeđivanja kvalitetnijeg liječenja pacijenata u ZU Dobrota, projekat ima i širi cilj a to je destigmatizacija duševnih bolesnika i uopšte mentalnih bolesti u Crnoj Gori. Art terapija je bio i jedan od programa ovogodišnjeg obilježavanja manifestacije Dani evropske baštine sa temom „Heritage: All inclusive – Baština otvorena za sve“ MPNKS-a, a FVU je krajem septembra u sklopu pomenute manifestacije realizovao izložbu radova pacijentkinja hroničnog i akutnog odjeljenja ove ustanove u prostorijama JU Kulturnog centra „Nikola Đurković“ – „Staklena galerija“ u Kotoru.
  
  Od ove godine uveden je novi program SRIJEDOM U 6 – serija diskurzivnih događaja jednom nedjeljno u projekcionoj sali Fakulteta vizuelnih umjetnosti Univerziteta “Mediteran” nastali  inicijativom nastavnog osoblja i potrebom predstavljanja relevantnih i društveno angažovanih tema, ideja i projekata čiji su protagonisti – osim članova nastavnog osoblja i studentske zajednice ovog fakulteta, gostujući umjetnici i umjetnice iz Crne Gore i inostranstva, stručnjaci ili početnici najrazličitijih profila (vizuelna umjetnost, arhitektura, film, teatar, muzika, koreografija, ples, dizajn, književnost), ali i gostujući predstavnici vanumjetničkih profila (pravnici, informatičari, psiholozi, lingvisti, ekonomisti…).

• Događaji su zamišljeni u formatu manje formalnih verbalnih prezentacija, projekcija audio i video materijala, kao i pratećih razgovora sa publikom, namijenjeni ukupnoj studentskoj zajednici i to u cilju njihovog dopunskog, vannastavnog upoznavanja sa aktuelnim kulturnim pojavama i trendovima umjetničkog izraza koji pružaju (ili mogu pružiti) nove ili drugačije odgovore na društvene izazove sa kojima se svi danas suočavamo. Naše SRIJEDE U 6 su do sada ugostile neka važna i značajna imena. Konkretno, 15.decembra ugostićemo i Šeficu programske kancelarije Savjeta Evrope u Podgorici & aktivnistkinju za ljudska prava, gospođu Evgeniu Giakoumopoulou. U skladu sa globalnom kampanjom “16 dana aktivizma” Univerzitet “Mediteran” sa više organizovanih aktivnosti želi da da doprinos podizanju svijesti javnosti o razmjerama nasilja prema ženama u našem društvu i važnosti prevencije svih oblika rodno zasnovanog nasilja. Predavanja koja organizujemo se snimaju i mogu se pratiti putem novog YT kanala Univerziteta “Mediteran”.
  
  Od FVU programa valja izdvojiti i pilot promo kampanju FVU & “Biro” kluba iz Podgorice koji služe za promociju studenata III, IV I V godine Fakulteta vizuelnih umjetnosti. Od oktobra ove godine organizovane su već tri samostalne izložbe naših studentkinja III godine Ane Bilafer i Anite Grgurević, kao i Jelene Ćosović magistranda i studentkinje IV godine. Anitina izložba je još uvijek u toku i njeni radovi će do kraja godine biti izloženi u klubu Biro pa pozivamo publiku da iskoristi priliku i pogleda izložbu. Projekat će se sprovoditi do kraja drugog semestra sa novim planovima za sledeću godinu.
  
  Osim pomenutog, naš fakultet je trenutno u dogovorima za rad i saradnju sa institucijama kulture kao što su Centar savremene umjetnosti, Glavni Grad Podgorica i kulturni centri u vise crnogorskih opština. Planovi su veliki, zadataka ima dosta a FVU tim je dobro organizovan. U svakom slučaju studenti su na prvom mjestu a kroz naše aktivnosti imaju priliku da svakog dana uče, vide i čuju nešto novo.

Svršeni studenti našeg fakulteta predstavljaju potporu crnogorskom kreativnom sektoru posljednjih 15 godina a njihova važnost postaje vidljivija promjenama koje se neminovno dešavaju.  Kreativni sektor u zemlji je živ i spreman da se mijenja u skladu sa trendovima, a naš fakultet će svojim avangardnim djelovanjem kao i do sada predstavljati jedinicu unutar sistema koja svojim činjenjem proizvodi strujanja i uspostavlja nove i važne umjetničke pravce.

Marija Džoganović , dekanica Fakulteta vizuelnih umjetnosti

Kako vidite stanje na crnogorskoj kulturnoj sceni i koje mjesto zauzima Fakultet vizuelnih umjetnosti? 

• Fakultet vizuelnih umjetnosti prepoznaje posljednjih godina trend koji pokazuje da kultura i kreativne industrije polako zauzimaju ulogu motora ekonomskog razvoja. Vremenom postaje jasno da je prošlo vrijeme kada je ekonomija promovisala kulturu  i da dolazi do zaokreta u kome kultura otvara vrata ekonomiji.  U tom rasporedu snaga FVU ima izuzetno važno mjesto. Svršeni studenti našeg fakulteta predstavljaju potporu crnogorskom kreativnom sektoru posljednjih 15 godina a njihova važnost postaje vidljivija samim promjenama koje se neminovno dešavaju.  Kreativni sektor u zemlji je živ i spreman da se mijenja u skladu sa trendovima, a naš fakultet će svojim avangardnim djelovanjem kao i do sada predstavljati jedinicu unutar sistema koja svojim činjenjem proizvodi strujanja i uspostavlja nove i važne umjetničke pravce.